Şema Nedir? Şema Terapi Nedir?

Şemalar; insanların duygu, düşünce ve davranışlarına yön veren; algı, inanç ve duygu kalıplarıdır. Çocukluk ve ergenlik dönemlerimizde ortaya çıkan temelde hayatımızı kolaylaştırmak; bizi belirsizlikten kurtarmak, her durumda her şeyi yeni baştan öğrenme zahmetinden kurtarmak gibi işlevlere sahiptir. Ancak sahip olduğumuz şemalar her zaman uyumlu olmayabilir. Bu noktada kişinine erken dönemde ortaya çıkan şemaları uyum bozucu şemalar olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Dolayısıyla bazı şemalar geçmiş yaşantılarımızda karşılaştığımız olumsuz olaylarla birlikte zihnimizin derinliklerinde kodlanabilmektedir. Diğer bir ifade ile olayları sahip olduğumuz şemalara göre değerlendirir ve kararlarımızı şemalara göre veririz. Bu da çoğunlukla bilgileri çarpıtmamıza ve bozmamıza sebep olabilmektedir.

Şemalar, çocukluk ve ergenlik döneminde temel ihtiyaçların giderilememesiyle ortaya çıktığı gibi, yetişkinlik döneminde de temel ihtiyaçların giderilememesine sebep olurlar. Dolayısıyla giderilmeyen her ihtiyaç uyum bozucu şemaların oluşmasına sebep oluşturmaktadır.

Şema terapide kişinin sahip olduğu şemalar bir bir ele alınarak bu şemaların getirebildiği olumsuz düşünce, duygu, algı ve davranış kalıpları üzerine çalışılmaktadır. Şema terapi, Jeffrey E. Young tarafından 1980'lerin sonlarında kronik psikolojik problemlerle başa çıkma hedefli geliştirilen, bütüncül bir psikoterapi tekniğidir. Şema terapi duygusal akıcı yaklaşım, gestalt terapi, bağlanma ve nesne ilişkileri kuramını bir araya getiren bir terapi yöntemidir. Bireylerin doyurulmayan ihtiyaçları ile şekillenmektedir. Şema terapideki beş temel duygusal ihtiyaç; güvenli ve istikrarlı bağlanma, özerklik, duygu ve ihtiyaçları ifade edebilme, kendiliğindenlik ve oyun, gerçekçi sınırlar ve öz-denetimdir. Erken dönem uyum bozucu şemalar 5 şema alanı 18 şemadan oluşmaktadır. Bunlar;

1. Ayrılma ve Reddedilme Şemaları

Terk Edilme, Duygusal Yoksunluk, Güvensizlik / Kötüye Kullanılma, Sosyal İzolasyon / Yabancılaşma, Kusurluluk /Utanç

2. Zedelenmiş Özerklik ve Başarısızlık Şemaları

Dayanıksızlık, Bağımlılık / Yetersizlik, Başarısızlık, İç içe geçme

3. Zedelenmiş Sınırlar Şemaları

Haklılık / Büyüklenmecilik, Yetersiz Öz-Denetim

4. Başkaları Yönelimlilik Şemaları

Kendini Feda, Onay Arayıcılık, Boyun Eğicilik

5. Aşırı Tetikte Olma ve Bastırılmışlık Şemaları

Yüksek Standartlar, Duyguların Bastırma, Karamsarlık, Cezalandırıcılık şeklindedir.

Kaynak:

Young, J. E. ve Klosko, J. S. (1993). Hayatı Yeniden Keşfedin. (S.Kohen ve D. Güler, Çev.). İstanbul: Psikonet Yayınları.

Young, J. E. ve Klosko, J. S. (2009). Şema Terapi - Terapistin Rehberi (Tuğrul Veli Soylu Çev.). İstanbul: Litera Yayınları.

Bilgi almak ve seans oluşturmak için;

klnpsksimayahi@gmail.com mail üzerinden veya 0 (537) 295 47 45 iletişime geçebilirsiniz.